Je kent ze wel, kleine witte arbeiderswoningen met een rood zadeldak. Voor de Assebroeknaar zijn ze een vertrouwd zicht tijdens de dagelijkse wandelingen – lichtpuntjes in tijden van corona – en geliefde restanten van de Assebroekse geschiedenis. Deze kleine huisjes bepalen mee de ‘look en feel’ van onze geliefde (deel)gemeente.

De Assebroekse munten gelegen in de Molenstraat nrs. 143-151/ nrs. 153-155 worden echter met sloop bedreigd. Deze woningen uit de negentiende eeuw, waarvan nrs. 153-155 staan aangeduid op de Poppkaart (ca. 1842), hebben hebben eventueel een nog oudere kern. De huisjes werden vroeger aangeduid als “Munt” in de betekenis van een hoop kruipuitjes, kleine huisjes zonder tuin. De bedreigde erfgoedgebouwtjes liggen langs een historische wandelweg, een zogenaamde ‘kerkwegel’.

Laten we even in de nog grotendeels onbeschreven historiek van de huisjes duiken. Eerst en vooral dient de naam ‘Molenstraat’ al een belletje te doen rinkelen bij de Assebroekse erfgoedliefhebber. Deze straat is een van de oudste tracés van Assebroek en het stukje waarlangs deze munten liggen is het oorspronkelijke traject naar Gent, voordat het meer noordelijke stukje werd doorgetrokken. Volgens J. Desmet en H. Stalpaert maakte de weg vroeger deel uit van de oude Gentse Heerweg, reeds vermeld in 1275. Volgens A. Schouteet is dit de oude molenweg, vermeld in 1630, naar de zogenaamde Goetmoetmolen, die ooit stond ter hoogte van het huidige nummer 89 en aangeduid staat op de Ferrariskaart (1770-1778). Let ook op de parallelle halfcirkelvormige structuur, van de wegen (Molenstraat en Mispelaar), waarvan ik na onderzoek meen te kunnen concluderen dat deze wegen reeds inde middeleeuwen ontstonden in het kader van ontginningen.

De kaart van graaf de Ferraris gaat hier en daar een beetje de mist in voor wat oriëntatie van bepaalde wegen en enkele details betreft. De legende is bij deze kaart wel altijd zeer consequent toegepast. Ons projectgebied lijkt hier een soort boomgaard te bevatten, rechts ervan is een weiden en een gebouw te zien. Bemerk ook de wegel te noorden van het aangeduide projectgebied.

Op latere kaarten uit de negentiende eeuw zijn meer details te zien. De Atlas der buurtwegen uit 1841 en de kaart Vandermaelen (1846-1854) bevestigen de grote lijnen van de Ferrariskaart en tonen al het gebouwtje parallel met de weg (huidige nr 155). Op de oude kadasterkaart van Popp zijn al deze munten reeds afegbeeld, dit wil zeggen dat de thans te slopen gebouwtjes allen een oude kern hebben uit het midden van de negentiende eeuw.

Heel interessant ook op al deze kaarten is de afbeelding van de noordelijker gelegen woningen, thans Weidestraat 428-442. Hieronder tonen we een foto van vóór de restauratie (2013, foto Google street view) en ná de restauratie. Gelukkig waren er toen mensen met smaak en stijl die de moed en het geduld hadden om een prachtige restauratie van deze munten te realiseren!

Helaas is de zuidelijker gelegen munten, die ooit deel uitmaakten van hetzelfde perceel, een ander lot beschoren. Een projectontwikkelaar wil ze slopen om plaats te maken voor een project met 5 onbezielde nieuwbouwwoningen met parkings en plant zelfs een ‘verschruiving van de oude kerkwegel. Het is onbegrijpelijk dat het College van Burgemeester en Schepenen hiervoor een vergunning zou afleveren. Helaas gebeurde dit naar verluidt wel, en reeds in 2019?!? Onze werkgroep vraagt momenteel het volledige dossier op.

De reeds volgebouwde deelgemeente Assebroek stond pas op zijn kop omwille van tal van bouwprojecten van grote schaal, die de leefbaarheid en het karakter van de streek volledig aantasten. De sloop van het erfgoed van De Munte te Assebroek moet ten allen prijze worden voorkomen.De woningen dienen met respect voor hun historiek worden gerestaureerd. Indien de projectontwikkelaar geen blijk geeft van creativiteitszin en buurtzin, dient gezocht te worden naar een herbestemming buiten de reguliere bouwsector. Wie weet kan er wel een duurzaam gemeenschapsproject met tentoonstellingsruimte en een openbare tuin in gehuisvest worden…

Volg onze werkgroep de Toekomst van Assebroek om mee te helpen aan de bescherming!

Literatuurlijst

Agentschap Onroerend Erfgoed 2021: Geheel van arbeiderswoningen [online] https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/77134 (Geraadpleegd op 12-04-2021)

BARREMAECKER R. (ed.), Assebroek. Geschiedenis van de Brugse rand, 1987, p. 114-116.

Joseph Cornelissis en Jaak Rau. Huisvesting in Assebroek: de ‘munten’ (blz.6), in Arsbroek Jaarboek 26 – 2009, p. 6-17.

De Smet, Joseph en Stalpaert, Hervé. Assebroek. Heemkundige schets. Brugge, 1950.

Kaarten: https://www.geopunt.be/